नाशिक : केंद्र सरकारच्या हस्तक्षेपानंतर दिल्लीतील सरकारी विक्री केंद्रावर 85 रुपये किलोने विकला जाणारा टोमॅटो पुन्हा 259 ते 300 रुपये किलोवर गेला आहे. जुलैच्या शेवटच्या आठवड्यात दर घसरणीची शक्यता दिसत असतानाच पुन्हा दरवाढ का होत आहे? याचा घेतलेला एक आढावा..!
टोमॅटोच्या दराची सद्यस्थिती काय आहे?
बुधवार, 2 ऑगस्ट रोजी राजधानी दिल्ली आणि परिसरात टोमॅटोचा भाव 250 रुपये किलोवर पोहोचला. दिल्लीतील मदर डेअरीच्या विक्री केंद्राव त्याची विक्री 259 रुपयांनी होत होती, तर चंदीगड आणि उत्तराखंडमध्ये टोमॅटो थेट 300 रुपये किलोवर पोहोचला आहे. पुणे, मुंबईत किरकोळ बाजारात टोमॅटो 100 ते 150 रुपयांना विकला जात आहे. केंद्र सरकारच्या ग्राहक कल्याण मंत्रालयाने दिल्लीतील किमतीत वाढ झाल्याची पुष्टी केली आहे. दिल्लीसह देशभरातील बाजार समित्यांमध्ये टोमॅटोची आवक मोठ्या प्रमाणात घटल्याने दरात मोठी वाढ होत आहे.
इतर राज्यातील टोमॅटो व्यापाऱ्यांचा नंबर मिळ्वण्यासाठी येथे क्लीक करा
टोमॅटोची आवक का घटली?
हिमाचल प्रदेश, महाराष्ट्र, कर्नाटक, गुजरात, आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणा ही टोमॅटो उत्पादक राज्ये आहेत. जुलैच्या दुसऱ्या पंधरवड्यात या प्रमुख टोमॅटो उत्पादक राज्यांमध्ये मान्सूनचा जोरदार पाऊस झाला. हिमाचल प्रदेशात मुसळधार पावसामुळे भूस्खलन झाले आहे. कर्नाटक, तेलंगणा, आंध्र प्रदेशात मुसळधार पाऊस झाला. महाराष्ट्रातील नारायणगाव, नाशिक, कोल्हापूर भागात सततच्या दुष्काळामुळे टोमॅटो पिकाला मोठा फटका बसला आहे. अनेक ठिकाणी टोमॅटो पिकाची नासाडी झाली. संततधार पावसामुळे गुणवत्तेवर परिणाम झाला आहे. टोमॅटोची काढणी आणि वाहतुकीच्या अडचणींमुळे बाजार समित्यांमध्ये टोमॅटोच्या पुरवठ्यात मोठी कमतरता आहे. त्यामुळे राजधानी दिल्लीसह देशाच्या इतर भागात टोमॅटोचा तुटवडा जाणवत आहे. बाजार समित्यांमध्ये पुरेशी आवक नसल्याने दरवाढीचा कल सुरू आहे.
केंद्र सरकारच्या उपाययोजना झाल्या अपयशी?
केंद्र सरकारने दिल्लीतील टंचाई, महागाई टाळण्यासाठी आणि दिल्लीकरांना सवलतीच्या दरात टोमॅटो थेट मिळावा म्हणून थेट टोमॅटो खरेदी करण्याचा निर्णय घेतला होता. केंद्राने राष्ट्रीय कृषी सहकारी पणन महासंघ (NAFED) आणि राष्ट्रीय सहकारी ग्राहक महासंघ (NCCF) यांना महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेशच्या बाजार समित्यांमधून त्वरित टोमॅटो खरेदी करण्याचे निर्देश दिले आहेत. नाफेड आणि एनसीसीएफने खरेदी केलेले टोमॅटो दिल्लीत 85 रुपये प्रति किलो या अनुदानित दराने विकले जात होते. परंतु, नाफेड आणि एनसीसीएफ यांना अनुदानित दराने टोमॅटोची विक्री करण्यासाठी आवश्यक ते प्रमाण मिळाले नाही. पुढे या संस्थांकडे थेट शेतमालाच्या खरेदीसाठी आवश्यक व्यवस्था नसल्याने त्यांनी टोमॅटो उत्पादक भागातील बाजार समित्यांमधून खरेदी सुरू केली. मात्र, आता स्थानिक बाजार समित्यांमध्येही टोमॅटोची आवक होत नसल्याने केंद्र सरकारच्या उपाययोजना फोल ठरत आहेत.
इतर राज्यातील टोमॅटो व्यापाऱ्यांचा नंबर मिळ्वण्यासाठी येथे क्लीक करा
टोमॅटोची लागवड वर्षभर होते?
देशाच्या कानाकोपऱ्यात वर्षभर टोमॅटोचे पीक घेतले जाते. टोमॅटोचे उत्पादन देशातील सर्वच राज्यांमध्ये कमी-अधिक प्रमाणात होते. लागवड आणि विक्री स्थानिक मागणीवर आधारित आहे. देशातील एकूण टोमॅटो उत्पादनात गुजरात, महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेशचा वाटा 55 टक्क्यांहून अधिक आहे. टोमॅटोचा हंगाम राज्यानुसार बदलतो. तथापि, टोमॅटोच्या काढणीचा हंगाम डिसेंबर ते फेब्रुवारी हा असतो. जुलै-ऑगस्ट आणि ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये टोमॅटोचे उत्पादन कमी होते. महाराष्ट्रावर नजर टाकली तर राज्यात वर्षभरात 70 हजार हेक्टर जमीनवर लागवड होते. यामध्ये 40 हजार हेक्‍टरवर खरिपाची, तर रब्बी आणि उन्हाळी हंगामात 30 हजार हेक्‍टरवर लागवड केली जाते. यावेळी राज्यात कडक ऊन होते. जून आणि जुलैच्या पहिल्या पंधरवड्यात झालेल्या पावसामुळे टोमॅटोची अपेक्षित लागवड होऊ शकली नाही. जुलै अखेरपर्यंत राज्यात सरासरीच्या केवळ 50 टक्के म्हणजेच 22 हजार हेक्‍टरवर पेरणी झाली आहे. ही लागवड प्रामुख्याने नाशिक, नारायणगाव परिसरात झाली आहे. जुलै महिन्यात संपूर्ण देशात पाऊस पडतो. त्यामुळे टोमॅटोच्या उत्पादनावर परिणाम होतो. काढणी, वाहतूक कठीण होते.
इतर राज्यातील टोमॅटो व्यापाऱ्यांचा नंबर मिळ्वण्यासाठी येथे क्लीक करा
ऑगस्ट अखेरीस मिळणार का दिलासा?
मे महिन्याच्या अखेरीस 5 रुपये किलोने विकला जाणारा टोमॅटो जूनच्या पहिल्या आठवड्यात 25 ते 40 रुपये किलोवर पोहोचला. जूनच्या शेवटच्या पंधरवड्यात तो 90 ते 120 रुपये किलो होता. जुलैमध्ये टोमॅटोचा भाव 100 ते 150 रुपये किलो होता. आता तो 259 वरून 300 रुपये झाला आहे. 15 ऑगस्टनंतर टोमॅटोचे भाव उतरण्यास सुरुवात होईल, असे टोमॅटो उत्पादक आणि व्यापारी सांगत होते. ऑगस्टअखेरीस टोमॅटोचे दर आणखी स्वस्त होतील, असे बोलले जात आहे. जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यानंतर टोमॅटोची लागवड नव्याने सुरू झाली आहे. नवीन लागवड केलेल्या टोमॅटोला बाजारात पोहोचण्यासाठी 60 ते 65 दिवसांचा कालावधी लागतो. त्यामुळे ऑगस्टअखेर टोमॅटोच्या दरात ग्राहकांना दिलासा मिळू शकतो, असे बोलले जात आहे.
वाचा : महाडीबीटी लाभार्थी यादी जाहीर? पहा यादीत आपले नाव । mahadbt lottery list