How to Improve Your CIBIL Score : सर्वांना नमस्कार, गृहकर्ज, वाहन कर्ज, शैक्षणिक कर्ज, अन्य वैयक्तिक कर्जे तसेच क्रेडिट कार्ड देताना बँका सर्वप्रथम सबंधिताचा क्रेडिट स्कोअर किती आहे, हे पाहतात आणि तो समाधानकारक असेल तरच कर्ज देऊ करतात. क्रेडिट स्कोअर ७५० च्या पुढे असल्यास तो समाधानकारक समजला जातो. (हा स्कोअर ३०० ते ९०० च्या दरम्यान असतो.) क्रेडिट स्कोअर कमी असल्यास आपला अर्ज विचारात घेतला जात नाही आणि विचारात घेतला तरी व्याजाचा दर, तारण, परतफेडीचा कालावधी तसेच जामीन याबाबतच्या अटी जाचक असतात. त्यादृष्टीने आपला क्रेडिट स्कोअर हा समाधानकारक ठेवणे आवश्यक असते. असे असले, तरी बऱ्याचदा हा स्कोअर काही कारणाने कमी होतो.
असा वाढवा तुमचा सिबिल क्रेडिट स्कोअर ! Boost Your CIBIL Credit Score:
आपला क्रेडिट स्कोअर समाधानकारक राहण्यासाठी पुढीलप्रमाणे कार्यवाही केल्यास कर्ज मिळण्यात अडचण येणार नाही.
- आपण घेतलेल्या कर्जाचे हप्ते वेळेत भरा तसेच आपल्या क्रेडिट कार्ड बिलाचे वेळेत पेमेंट करा. क्रेडिट कार्ड बिलाची रक्कम एकरकमी भरा. हप्त्याने किंवा किमान रक्कम भरण्याचा पर्याय वापरू नका.
- एकाच वेळी अनेक ठिकाणी कर्जाची किंवा क्रेडिट कार्डाची चौकशी करू नका. असे केल्याने आपण कर्जासाठी अगतिक आहात, असे दिसून येईल. यामुळे आपला क्रेडिट स्कोअर बिघडू शकतो.
- आपण एखाद्या कर्जासाठी सहकर्जदार असाल किंवा जामीनदार असाल, तर अशा कर्जाची नियमित परतफेड होते आहे याची खात्री करा. होत नसेल तर आपला क्रेडिट स्कोअर कमी होऊ शकतो.
- आपल्या क्रेडिट कार्डची मर्यादा पूर्ण वापरली जाणार नाही, याची काळजी घ्या. आपल्या कार्ड मयदिच्या १५ ते २० टक्क्यांपर्यंत सर्वसाधारणपणे वापर करावा व अपवादात्मक परिस्थितीत संपूर्ण मयदिचा वापर करावा. असे केल्याने व संपूर्ण कार्ड बिल देय तारखेच्या आत नियमित भरल्याने आपला क्रेडिट स्कोअर सुधारतो. काही अपरिहार्य कारणाने क्रेडिट कार्ड बिल वेळेत भरता आले नाही किंवा कर्जाचा हप्ता वेळेत भरता आला नाही, तर शक्य तितक्या लवकर ही रक्कम भरावी, यासाठी गरज पडल्यास आपल्याकडील बँक, शेअर, म्युच्युअल फंड, सोने यात गुंतविलेली रक्कम काढणे श्रेयस्कर असते.
- सगळ्यात महत्त्वाचे म्हणजे आपल्याला नियमित परतफेड करता येईल इतक्याच रकमेचे कर्ज घ्या, केवळ मिळतेय म्हणून जास्त तसेच अनावश्यक कर्ज घेऊ नका.
३०० ते ५४९ दरम्यानचा स्कोअर पुअर (खराब), ५५० ते ७०० फेअर (बरा), ७०० ते ७५० गुड (चांगला), ७५० ते ८०० व्हेरी गुड (खूप चांगला) व ८०० च्यापुढे एक्सलन्ट (उत्तम) असे सर्वसाधारण वर्गीकरण असते. पहिल्या दोन प्रकारात कर्ज मिळण्याची शक्यता नसते, तर त्या पुढे जितका आपला स्कोअर चांगला असेल तितकी कर्ज मिळण्याची शक्यता जास्त असते. त्याशिवाय त्यानुसार कर्जाच्या अटी सुलभ असू शकतात.
सध्या सिबिल व एक्सपीरियन हे दोन क्रेडिट स्कोअर प्रचलित असले, तरी प्रामुख्याने बँका सिबिल स्कोअर प्राधान्याने विचारात घेत असल्याचे दिसून येते. त्यामुळे कर्जासाठी किंवा क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज करण्यापूर्वी ‘सिबिल’च्या वेबसाईटवर लॉग-इन करून आपण आपला क्रेडिट स्कोअर किती आहे हे, पाहू शकतो व त्यानुसार कर्जाचा विचार करता येतो.
कर्ज मिळणार की नाही, हे नेमके कशावरून ठरते ?
तुम्हाला कोणत्याही प्रकारचे कर्ज घ्यायचे असल्यास बँका आणि वित्तीय संस्था आधी तुमचा सिबिल स्कोअर तपासून घेतात. स्कोअर कमी असेल, तर कर्ज मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. प्रसंगी कर्ज नाकारलेही जाऊ शकते. वित्तीय क्षेत्रात नोकरी करण्यासाठीही आता सिबिल स्कोअर चांगला असणे आवश्यक आहे, कारण अनेक कंपन्या उमेदवाराचा सिबिल स्कोअर तपासतात. आपला सिबिल स्कोअर चांगला कसा ठेवावा, याची माहिती घेऊ या.
सिबिल स्कोअर हा ३०० ते ९०० च्या आतील आकडा असतो. सिबिलच्या रिपोर्टमध्ये एखाद्याची संपूर्ण आर्थिक कुंडलीच असते. तुमच्या आर्थिक व्यवहारांचा संपूर्ण इतिहास त्यात असतो.
सिबिल म्हणजे काय ?
सिबिल हे ‘क्रेडिट इंफॉर्मेशन ब्यूरो इंडिया लिमिटेडचे लघुरूप आहे. ही रिझर्व्ह बँकेला माहिती देणाऱ्या कंपन्यापैकी एक कंपनी आहे. याशिवाय भारतात इक्विफॅक्स, एक्सपेरियन आणि सीएफआय हायमार्क या कंपन्याहीं क्रेडिटबाबत माहिती देतात.
कर्ज आणि इतर क्रेडिट सुविधांसाठी अर्ज करण्याची आणि मंजूर होण्यासाठी पात्रता निश्चित करण्यासाठी बँक खाते असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीला क्रेडिट स्कोर दिला जातो. CIBIL हा एक भारतीय क्रेडिट ब्यूरो आहे जो लोकांना क्रेडिट स्कोअर प्रदान करतो. हा क्रेडिट स्कोअर तुमचा क्रेडिट इतिहास प्रतिबिंबित करतो ज्यात कर्ज आणि क्रेडिट कार्डसारख्या वापरलेल्या किंवा गैरवापर केलेल्या सर्व क्रेडिट सुविधांचा समावेश होतो. क्रेडिट स्कोअर महत्त्वाचे आहेत कारण ते ठरवतात की तुम्ही किती कर्ज घेऊ शकता आणि बँक किंवा NBFC तुमच्यावर किती व्याज आकारू शकतात. खराब क्रेडिट स्कोअरमुळे उच्च व्याजदर आणि कर्जाची रक्कम कमी होईल.
चांगला सिबिल स्कोअरसाठी हे आवश्यक:
- वेळेत भरा ईएमआय : कर्ज घेतले असल्यास त्याचे हप्ते (ईएमआय) नियमित भरा.
- क्रेडिट कार्ड वापरताना काळजी घ्या: क्रेडिट कार्डचि बिल वेळेवर भरले नाही, तर सिबिल स्कोअर कमी होतो, त्यामुळे क्रेडिट कार्ड वापरताना काळजी घ्या व बिल वेळेवर अदा करा.
- झेपेल तेवढेच कर्ज घ्या : आवाक्या बाहेर जास्तीचे कर्ज घेऊन हप्ते वाढवून घेऊ नका.
- वारंवार सिबिल स्कोअर तपासू नका : मोबाइल अॅपद्वारे आता सिबिल स्कोअर पाहता येतो, पण वारंवार सिबिल स्कोअर तपासू नका. कारण त्यामुळे सिबिल स्कोअर कमी होतो.
- सामाईक खात्यापासून राहा सावध: सामाईक खाते (जॉइंट अकाउंट) उघडण्याचे टाळा. कारण तुमच्या सहकाऱ्याने कर्ज घेऊन थकविल्यास तुमचा सिबिल स्कोअरही बाधित होऊ शकतो. याशिवाय कर्जाला जामीन राहताना काळजी घ्या, कारण थकीत कर्जाच्या जामीनदाराचा सिबिलही खराब होतो.
CIBIL स्कोअर ताबडतोब कसा सुधारायचा?
चांगला क्रेडिट स्कोअर असल्याने सर्वोत्तम व्‍याजदरांवर कर्ज मिळवण्‍याच्‍या क्षमतेवर परिणाम होतो. एखाद्याच्या क्रेडिट स्कोअरमध्ये घट झाल्यामुळे एकूण क्रेडिट मूल्य कमी होते. CIBIL स्कोअर कसा वाढवायचा याबद्दल तुम्ही विचार करत असाल, तर चांगला क्रेडिट स्कोअर मिळवण्यासाठी या पॉइंटर्सवर एक नजर टाका.
क्रेडिट कार्ड पेमेंट वेळेवर करा
तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारण्याचा सर्वात महत्त्वाचा आणि मूर्ख मार्ग म्हणजे वेळेवर परतफेड करणे. विलंबित परतफेड हा क्रेडिट कार्ड स्कोअरला सर्वात वाईट धक्का आहे. CIBIL प्रलंबित परतफेड अत्यंत जोखमीचे मानते आणि परिणामी, तुम्ही बरेच गुण गमावू शकता. जर तुम्ही पूर्ण परतफेड करू शकत नसल्‍यास, जोखीम म्हणून चिन्हांकित होण्यासाठी केवळ मूळ देय देय दिले जाऊ शकते. मात्र, ही प्रथा जशी असेल तशी सुरू ठेवणे योग्य नाही CIBIL ने उचलले.
तुमचे क्रेडिट कार्ड वापरू नका
क्रेडिट कार्ड असण्याचा अर्थ असा नाही की तुमच्याकडे जास्तीत जास्त मर्यादेपर्यंत पैसे खर्च करण्याची लक्झरी नेहमीच असते. जास्त खर्च करणारे म्हणून गणले जाऊ नये आणि गुडघ्यापर्यंत कर्जात बुडून जाण्यासाठी तुमची कार्डे वाढवणे टाळा. तुमची देय क्रेडिट आणि कमाल क्रेडिट मर्यादा यामध्ये 30% अंतर ठेवण्याची शिफारस केली जाते. एकाहून अधिक प्रसंगी कार्ड काढणे सर्व खर्चात टाळले पाहिजे कारण ते वाईट आर्थिक निर्णयांना सूचित करते.
जास्त क्रेडिट कार्ड घेऊ नका
खूप जास्त क्रेडिट कार्ड घेणे टाळणे नेहमीच उचित आहे. जेव्हा तुम्ही एकाधिक क्रेडिट कार्ड्सची कमाल मर्यादा एकत्र करता, तेव्हा ते दर्शवू शकते की तुम्ही त्यांच्यावर जास्त खर्च केला आहे. एकाधिक बँकांमध्ये क्रेडिट कार्ड असणे देखील टाळले पाहिजे कारण ते तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर वाईटरित्या प्रतिबिंबित करते. एका बँकेच्या अंतर्गत मर्यादित संख्येत कार्डे ठेवा. बँकेने क्रेडिट कार्ड अर्ज नाकारल्याने तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
तुमच्या क्रेडिट अहवालांचा मागोवा ठेवा
काहीवेळा तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये विसंगती आणि समस्या असू शकतात, ज्यामुळे तुमचे क्रेडिट स्कोअर चुकीचे प्रदर्शित होतात. तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर अन्यायकारकपणे परावर्तित होणारी कोणतीही त्रुटी किंवा चुकीची गणना आहे का हे पाहण्यासाठी तुम्ही नेहमी तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टचे पुनरावलोकन करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. क्रेडिट रिपोर्टमध्ये त्रुटी असणे सामान्य आहे म्हणूनच CIBIL तुम्हाला पुनरावलोकन करण्याची परवानगी देते आणि वर्षातून एकदा तुमचा अहवाल तपासा.
शून्य क्रेडिट्स टाळा
खराब गुण मिळण्याच्या भीतीने श्रेय न घेणे उपयुक्त नाही. तुमच्या सावकाराला तुमची विश्वासार्हता सुनिश्चित करण्यासाठी तुमच्याकडे काही कर्जे फेडली गेली पाहिजेत. जे लोक जाणीवपूर्वक क्रेडिट घेत नाहीत त्यांना त्यांच्या वेळेवर परतफेड सिद्ध करणाऱ्या नोंदींच्या कमतरतेमुळे उच्च-जोखीम कर्जदार म्हणून लेबल केले जाऊ शकते.
क्रेडिट कार्डची मर्यादा जाणीवपूर्वक वाढवा
क्रेडिट कार्ड मर्यादा वाढवून, तुम्ही तुमच्या क्रेडिट कार्डच्या मर्यादांचा जास्त वापर टाळू शकता. तुमच्या क्रेडिट कार्डच्या मर्यादेच्या पलीकडे जाणे हे एखाद्याच्या क्रेडिट स्कोअरची गणना करताना जोखीम म्हणून वाचते. म्हणून, जोखीम मानल्या जाणाऱ्या परिस्थितींमध्ये न येण्यासाठी तुम्ही क्रेडिट मर्यादा वाढवण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
जोखमीसाठी जागा न सोडण्याचा प्रयत्न करा
क्रेडिट स्कोअर केवळ कार्यकाळाच्या शेवटच्या तारखेच्या आत अंतिम वेळेवर पेमेंटवर अवलंबून नाही. कोणतीही विलंबित परतफेड, अगदी 1-2 महिन्यांतही जोखीम शोधू शकते आणि तुमचा स्कोअर कमी करू शकतो. क्रेडिट कार्डच्या थकबाकीच्या परतफेडीमध्ये कमी पैसे देऊन त्रुटी शोधण्याचा प्रयत्न करू नका. मोठी समस्या टाळण्यासाठी किमान मूळ देय द्या.
असंख्य क्रेडिट कार्ड लाइन असण्याची मर्यादा
बरेच लोक त्यांच्या क्रेडिट मर्यादा वाढवण्यासाठी क्रेडिट लाइन वापरण्यास प्राधान्य देतात. तथापि, या सरावामुळे एखाद्याच्या क्रेडिट स्कोअरवर प्रतिकूल परिणाम आणि हानिकारक परिणाम होऊ शकतात. नवीन क्रेडिट कार्ड लाइन तयार केल्याने कठोर चौकशी होऊ शकते. कालांतराने यापैकी अनेक कठोर चौकशी तुमच्या कर्ज सुरक्षित करण्याच्या संधींवर वाईट परिणाम करू शकतात. कर्ज अपील नाकारल्याने तुमच्या CIBIL स्कोअरवरही गंभीर परिणाम होईल.
जुन्या कर्जाची माहिती समाविष्ट करा
जुन्या कर्जाचा अर्थ तुमच्यासाठी आर्थिक जोखीम असू शकतो, परंतु ते तुम्हाला तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यात मदत करतील. क्रेडिट स्कोअरची गणना आणि तुमच्या क्रेडिट परतफेड क्षमतेच्या वजनानुसार सेट केली जात असल्याने, जुनी कर्जे तुमचा स्कोअर वाढवण्याची सर्वोत्तम संधी असू शकतात. तुम्ही मला जुनी कर्जे आणि वेळेवर परतफेड दाखवू शकल्यास, तुमची क्षमता आणि वक्तशीरपणा सिद्ध होईल.
अनेक रणनीतींचा अवलंब करा आणि धीराने परिणामांची प्रतीक्षा करा
तुमचा CIBIL स्कोर रातोरात वाढवणे आणि सुधारणे शक्य नाही. CIBIL स्कोअर तुमच्याकडून होणाऱ्या चुका आणि जोखमीमुळे सहज प्रभावित होतो. तथापि, क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यास बराच वेळ लागू शकतो. तुम्हाला बहुविध धोरणे अवलंबण्याची आणि कालांतराने तुमचा स्कोअर हळूहळू विकसित करावा लागेल.